وقف به عنوان یک منبع مستمر مالی مراکز علمی بوده است و همواره پشتیبانی مردمی داشته و امرا و حکام نقش زیادی در ایجاد آن‌ها نداشته‌اند و اگر تاریخ موقوفات و صدقات جاریه تاکنون به صورت دقیق بررسی گردد، معلوم خواهد شد که وقف چه تأثیرات فرهنگی و بهداشتی و تأمینی در جامعه اسلامی داشته است و چه عالمان و دانشمندان بزرگی از رهگذر استفاده از منابع موقوفه به مقام‌های بلند علمی نائل آمده‌اند و همین دانشمندان چه خدماتی در پیشرفت فرهنگ و تمدن بشری انجام داده‌اند.
اصولاً موقوفات با عنایت به استمرار درآمد و بهره آن‌ها، از بهترین و بیشترین منابع مالی برای تعلیم و تعلم در جامعه اسلامی بوده است و استمرار و پایداری تعلیم در اسلام طی قرون طولانی و همچنین نظم و ترتیب فعالیت‌های علمی در مراکز آموزشی به این منبع مالی بستگی تام و تمام داشته است.
خدمات وقف و آثار و برکات آن، فقط در حوزه علم و دانش خلاصه نمی‌شود. نقش وقف در توسعه عدالت اجتماعی و نشر و ترویج شعائر اسلامی و حتی گسترش مدنیت غیرقابل انکار است، به شهادت تاریخ، آنچه شالوده بسیاری از تمدن‌های بشری و به ویژه تمدن‌های فرهنگی گردیده، مجموعه اقدامات و اصولی است که از نظر معانی و مفاهیم، تداعی کننده وقف می‌باشد: ایثار، گذشت، انفاق و همدلی همه از اصولی هستند که در برهه‌ای از تاریخ، موجبات پیروزی برخی از حکومت‌ها و دولت‌ها را در مقابل برخی از امپراطوری ها و حکومت‌های دیگر فراهم نموده‌اند؛ همانند شکست حکومت ایران و روم در مقابل دولت و حکومت نوپای اسلام که با بهره گیری از این اصول و مفاهیم توانست در مدت کوتاهی بر دنیای زور و زر آن زمان پیروز شود.
موضوع اصلی کتاب حاضر معرفی ابعاد گسترده وقف و شناسایی جایگاه ویژه آن است که مشتمل بر پنج فصل به شرح زیر است:
فصل اول: وقف از منظر دین و ادبیات
فصل دوم: تاریخچه‌ای از وقف در جهان اسلام، ایران و سایر ملل
