ناتوانی در رهبری اثربخش منابع سازمانی مانند سرمایه‏‌های مالی، منابع انسانی و مدیریت حل تعارض‏‌های درون و برون سازمانی از مسائلی است که سازمان‏‌های مردم‌‏نهاد (سمن‏) غیردولتی با آن مواجه‌اند. هدف این پژوهش، ارائه مدل رهبری اثربخش در سمن‌های زیست‌‏محیطی ایران است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، توسعه‌ای و نوع روش، توصیفی ـ اکتشافی است. گردآوری داده‌های کیفی به روش داده بنیاد و با مصاحبه از 12 نفر از خبرگان سمن‌های زیست‏‌محیطی در شهر تهران صورت می‌‏گیرد.
فرایند کدگذاری نظریۀ داده‌‏بنیاد شامل فراگرد تحلیل مستمر داده‌‏ها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی است. نتایج فرایند کدگذاری نشان می‌دهد که مشارکت‌جویی، خدمت‏‌گزاری، تحول‌گرایی و قانون‌مداری از ابعاد رهبری اثربخش؛ ظرفیت تشکل‌های مردمی، شبکه‌های حکمرانی و ظرفیت‌های سازمانی از عوامل علی؛ ساختار سازمانی منعطف و فضای سازمانی از عوامل زمینه‌ای مؤثر؛ و خط‏ مشی و راهبرد حمایتی از عوامل مداخله‌‏گر الگوی رهبری اثربخش در سمن‌های زیست‌‏محیطی هستند. همچنین، راهبردها به دو بخش درون و برون سازمانی طبقه‌بندی می‌شوند. در پایان، مشارکت عمومی و عملکرد سازمانی به عنوان پیامدهای رهبری اثربخش در سمن‌های زیست‌‌‏محیطی محسوب می‏‌شوند.
کلیدواژه: رهبری اثربخش، سازمان‌‌های مردم‌‌نهاد، نظریه‌‌پردازی داده‌‌بنیاد، مشارکت‌‌جویی، خدمت‌‌گزاری، تحول‌‌گرایی
ارجاع: تقی زاده، راضیه، یزدانی، حمیدرضا. (1399). تدوین چارچوب رهبری اثربخش در سمن‌های زیست‌‌محیطی، فرایند مدیریت و توسعه، (۱)33: ۱۳۱-۱۰۵.