نیکوکاری - بخشش خصوصی برای اهداف عمومی توسط افراد، شرکتها و بنیادها - یک فعالیت گسترده است. تحقیق و پژوهش در مورد نیکوکاری و انساندوستی سابقه طولانی دارد. بیشتر پژوهشها در رشتههای مردمشناسی، اقتصاد، زیستشناسی و روانشناسی، متمرکز بر انگیزههای بازیگران در حوزه نیکوکاری است. اگرچه جامعهشناسان اخیرا وارد حوزه مطالعاتی نیکوکاری شدهاند، با جلب توجهات به سمت مبانی اجتماعی نیکوکاری سهم مهمی در درک آن داشتهاند. جامعهشناسان این کار را از طریق مطالعه عوامل سطح خرد، متوسط و کلان که تغییرات در امور بشردوستانه را توضیح میدهند؛ مشخص کردن ترتیبات نهادی و قانونی که امکان نیکوکاری را فراهم میآورندو ترسیم زمینههای اجتماعی که جهت و پیامدهای خیرخواهی و نیکوکاری را شکل میدهند، انجام دادهاند.
این سوال که چرا افراد هدیه میدهند، از زمان گذشته دغدغه دانشمندان علوم اجتماعی بوده است. جامعهشناسان در مطالعه خود درباره نیکوکاری به عنوان یک نوع خاص و رایج هدیه دادن در جامعه معاصر، به گفتگوی علمی در مورد ماهیت این هدیه پرداختهاند. اما جامعهشناسان از بحث بر سر انگیزههای ذاتی بازیگران برای بخشیدن فراتر رفته اندو توجه خود را به پایگاههای اجتماعی نیکوکاری جلب کردهاند.
اگرچه بسیاری از بازیگران بخشش میکنند، اما نوع و میزان هدایا متفاوت هستند، که جامعهشناسان نشان دادهاند که به عوامل اجتماعی در سطح خرد، متوسط و کلان وابسته هستند. در آن فرایند، جامعهشناسان توجه خود را به ایجاد شیوههای وسیع نهادی و قانونی جلب کردهاند که به فعالیتهای خیریه در مقیاس وسیع در بسیاری از نقاط جهان مشروعیت میدهند. علاوه بر این، ادبیات این حوزه نشان می دهد که انتخاب ذینفعان از سوی اهداکنندگان بر اساس موقعیت اجتماعی خود بازیگران و پویاییهای اجتماعی فراتر از بخش غیر انتفاعی شکل میگیرد، و این ادعاهای مطرح شده در مورد پیامدهای شخصی و توزیعی بخشش خیرخواهانه را آزمایش کرده است. نیکوکاری از جهاتی در حال تغییر است. از جمله نوآوریهای نیکوکاری می توان به این موارد اشاره کرد: افزایش کمکهای آنلاین، گسترش کمکهای بینالمللی، گسترش بنیادهای جدید در ایالات متحده و خارج از کشور، خصوصیسازی و حرفهای شدن امور خیریه و پذیرش راهحلهای مبتنی بر بازار برای چالشهای اجتماعی، بهداشتی و زیست محیطی.